Driedimensionale (3D) modellen van de werkelijkheid zijn steeds meer in opkomst. Binnen gemeente Rotterdam, die al jaren een van de koplopers is op het gebied van 3D stadsmodelering, maar ook bij andere gemeenten, neemt het gebruik van 3D informatie een vlucht en is er steeds meer behoefte aan standaarden en uitgangspunten om dit goed op te kunnen zetten. In een iteratief proces met veel verschillende stakeholders zijn we tot deze uitwerking gekomen wat in de loop van de tijd verrijkt kan worden met nieuwe kennis en ervaring.
3D modelering in opkomst
Bij het zoeken van een woning zijn bij makelaars steeds vaker driedimensionale weergaven van de woning beschikbaar. Een nieuwe keuken wordt in 3D voor je uitgetekend. En ook architecten en bouwbedrijven werken met software waarin gebouwen volledig in 3D als Bouw Informatie Model (BIM) worden ontworpen en vastgelegd.
Ook de overheid ontdekt steeds vaker de mogelijkheden van 3D modellen. Denk aan het uitvoeren van geluidsberekeningen of het bepalen van schaduwwerking in het kader van ontwerp en vergunningverlening. 3D modellen spelen een steeds belangrijkere rol.
De digitale spiegelstad of digital twin waar de overheid behoefte aan heeft vormt in de toekomst een platform waarop plannen tot wasdom komen, beleid per bouwblok inzichtelijk wordt, een instrument voor continue interactie met ketenpartners, inwoners en ondernemers in de stad en een instrument voor besluitvorming en stadsbeheer. Echter in de huidige praktijk worden 3D modellen door de overheid meestal specifiek ontwikkeld voor een bepaald project of een specifieke toepassing. Het ontbreekt aan een proces en een registratie waarin 3D informatie structureel wordt vastgelegd en bijgehouden en dat als basis kan dienen voor die digitale spiegelstad. Dit is een belangrijke constatering en aanleiding om de 3D keten te ontwikkelen.
Daarnaast is er de ontwikkeling naar ‘één samenhangende objectenregistratie’, de SOR. Dit is onderdeel van het landelijke programma DiS Geo: doorontwikkeling in samenhang. De huidige GEO basisregistraties zijn gescheiden van elkaar waardoor gegevens over hetzelfde object verspreid zijn over verschillende registraties met elk een eigen inhoud en bijhoudingsystematiek. Om de gegevens van een specifiek object in de verschillende registraties consistent te houden, zijn in de uitvoeringspraktijk een groot aantal complexe en kostbare systeemkoppelingen en processen gerealiseerd. Ook zijn allerlei afspraken ontstaan over het onderling uitwisselen van mutaties.
Gebruikers lopen daarnaast regelmatig tegen inconsistenties in de diverse registraties aan. Dit maakt het gebruik van gegevens lastig en arbeidsintensief, zeker daar waar gestreefd wordt naar gestandaardiseerde werkprocessen (zoals bij de Omgevingswet).
Daarom dus de ontwikkeling naar ‘één Samenhangende Objecten Registratie’. Het kunnen registreren in 3D draagt bij aan de slagingskans hiervan. Voor de gemeente is kennis over objecten gedurende de complete levensloop van idee- en planvorming, via realisatie en beheer tot en met sloop van steeds groter belang. De praktijk leert ons dat gedurende deze levensloop veel informatie ontstaat maar ook vroegtijdig weer verdwijnt en later opnieuw moet worden ingewonnen. Door objecten van het begin af aan in 3D te beschrijven en die beschrijving ook vast te houden, voorkomen we informatieverlies op dat aspect. De 3D beschrijving geeft daarbij de mogelijkheid om een gedetailleerdere beschrijving van de objecten vast te leggen dan een platte 2D kaart en komt vaak al in de planvormingsfase tot stand. Het is zonde om die verder in de keten te verliezen en bij een volgende planfase opnieuw te moeten creëren.
Standaarden en uitgangspunten
Het ketenontwerp heeft als doel om de toekomstige keten rondom 3D (basis)informatie te omschrijven en invulling te geven aan standaarden en richtlijnen die nodig zijn per stap in de keten. Hierbij is gebruik gemaakt van informatie die reeds beschikbaar was binnen Rotterdam maar bijvoorbeeld ook binnen de VNG. Daarnaast zijn er verschillende experts van verschillende niveaus (bestuurlijk/uitvoerend) betrokken en geraadpleegd. Vanuit al deze kennis en ervaring is de keten omschreven in het ketenontwerp. Het is deels een beschrijving van hoe de toekomstige keten eruit kan zien waarbij sommige keuzes nog bepaald moeten worden. Alle opties worden zo goed inzichtelijk gemaakt. Het ketenontwerp biedt een handvat voor alle gemeenten om hun eigen keten op te zetten. Zo kunnen verschillende reeds bestaande initiatieven een plek krijgen in de keten en worden voorzien van de juiste uitgangspunten.
Dit en meer lees je terug in het ketenontwerp
Meer weten?
Heb je hulp nodig bij de opzet van je eigen ketenontwerp? Onze experts begeleiden je in dit proces.
Wil je meer weten over het ketenontwerp? Bas vertelt je er graag meer over.