De kracht van 3D: Zo gebruikt Groningen de Digital Twin voor slimme stadsontwikkeling
- Future Insight
- 7 uur geleden
- 3 minuten om te lezen
Wat is de meerwaarde van een 3D Digital Twin voor een gemeente? En hoe zet Groningen deze technologie in? In dit interview met Leontien Spoelstra, tot december 2024 adviseur Geo & Data bij de gemeente Groningen en sinds 1 januari 2025 teamleider BOR beleid, projecten en participatie, ontdekken we hoe een 3D-Stadsmodel niet alleen een visueel hulpmiddel is, maar een krachtig platform dat bijdraagt aan betere besluitvorming, efficiëntere processen en meer draagvlak bij inwoners. Leontien heeft een belangrijke bijdrage geleverd aan de ontwikkeling en implementatie van het 3D-Stadsmodel in Groningen.
Wie is Leontien Spoelstra?
Leontien is al meer dan tien jaar werkzaam bij de gemeente Groningen en heeft een cruciale rol gespeeld in de ontwikkeling en implementatie van de Digital Twin. Tot eind 2024 was ze adviseur Geo & Data en sinds 1 januari 2025 is ze teamleider BOR beleid, projecten en participatie. Vanuit haar expertise op het gebied van geo-informatie en 3D-modellen heeft ze geholpen om data toegankelijk te maken voor beleidsmakers en inwoners.
“Mijn rol is heel dynamisch,” vertelt Leontien. “Ik werk aan de visie achter de Digital Twin, onderzoek nieuwe technologieën en adviseer de gemeente over de inzet ervan. Daarnaast begeleid ik pilotprojecten en verbind ik de verschillende afdelingen binnen de gemeente.”
Hoe is de Digital Twin ontstaan?
De eerste stappen richting de Digital Twin werden al tien jaar geleden gezet, toen er plannen waren voor een tramtraject in Groningen. Om de effecten visueel inzichtelijk te maken, werd een deel van de stad in 3D gemodelleerd. Hoewel het tramproject uiteindelijk niet doorging, bleef het 3D-model bestaan.
“Vijf jaar geleden begon de vraag naar 3D-modellen sterk toe te nemen,” zegt Leontien. “Studenten en ontwerpers wilden ermee experimenteren, en ook binnen de gemeente groeide de behoefte. We beseften dat 3D de toekomst was en besloten een gezamenlijke visie te ontwikkelen: 3D zou de standaard worden.”
Met deze visie ontstond een bredere aanpak, waarin niet alleen losse projecten in 3D werden uitgewerkt, maar een geïntegreerd platform werd opgezet: de Digital Twin. Dit werd mogelijk gemaakt door nauwe samenwerking tussen verschillende afdelingen en een stevige governance-structuur waarin rollen en verantwoordelijkheden duidelijk waren gedefinieerd.
Wat levert de Digital Twin op?
"In de Digital Twin zit alle beheerde data: zowel eigen data als openbare, toegevoegde datasets," vertelt Leontien. "Denk aan panden, die we uit de basisregistratie halen – een combinatie van BAG en BGT – en die we hebben laten opwerken tot 3D. Daarnaast hebben we bomen, riolering, en binnenkort ook kabels, leidingen en openbare verlichting in het model." Samen met de geavanceerde functionaliteiten zoals zichtanalyses, zonlichtstudies en hittestress metingen, is de digital twin een krachtig hulpmiddel voor stadsplanning en beleidsvorming.
Een concreet voorbeeld is het gebruik van de Digital Twin bij de plaatsing van zonnepanelen op monumentale daken. “We konden via zichtanalyses precies bepalen welke daken wel of niet geschikt waren, zonder langdurige fysieke inspecties,” legt Leontien uit. Dit bespaart niet alleen tijd, maar voorkomt ook bezwaren van inwoners en onverwachte kosten.
Ook bij de herinrichting van het uitgaansgebied is de Digital Twin ingezet. “We hebben simulaties gedraaid om optimale locaties voor camera’s te bepalen en simulaties om te kijken waar regenwater zich ophoopt. Dit helpt ons om de openbare ruimte beter in te richten.”
Daarnaast speelt de Digital Twin een grote rol in participatie en besluitvorming. “Inwoners kunnen in een interactieve 3D-omgeving zien hoe hun buurt verandert. Dit leidt tot minder vragen en meer begrip, waardoor projecten soepeler verlopen.”
Voor stadsplanning en -beheer biedt de Digital Twin eveneens grote voordelen. "Bij de afdeling stadsontwerp zit de meerwaarde vooral in de visualisatie van nieuwbouwplannen," zegt Leontien. "Dit begint nu de standaard te worden: ontwerpen op basis van de modellen uit de Digital Twin. Voor stadsbeheer is het bijvoorbeeld waardevol dat we precies kunnen zien op welke diepte de riolering ligt." En zo blijven de mogelijkheden voor de inzet van de Digital Twin zich verder uitbreiden.
Oproep tot samenwerking
Volgens Leontien ligt de grootste uitdaging nu in het opzetten van een landelijke standaard voor 3D-data. “Niet elke gemeente heeft de middelen om een Digital Twin op te zetten, maar veel ruimtelijke vraagstukken overstijgen gemeentegrenzen. Een gezamenlijke aanpak en standaarden zijn essentieel.”
Ze pleit voor een platform waarin gemeenten data eenvoudig kunnen delen en uitwisselen. “Door samen te werken en data op een uniforme manier te beheren, kunnen we Nederland slimmer en duurzamer inrichten.”
Met de Digital Twin zet Groningen een grote stap in de digitalisering van de fysieke leefomgeving. Andere gemeenten kunnen hiervan leren en samenwerken om deze technologie breder in te zetten voor een efficiëntere en beter geïnformeerde stadsontwikkeling.
Meer weten?
Ontdek hoe een Digital Twin jouw gemeente kan helpen bij efficiëntere stadsplanning en betere besluitvorming.
Neem contact op met Dominique Goes.
